پرسش:

«صفا» و «مروه» در کجا واقع شده و وجه نامگذاري آن چيست؟

˜ پاسخ:
شناسه

صفا و مروه دو كوه كوچك در كنار مسجد‌الحرام است كه در جنوب شرقي و شمال مسجد واقع شده و از ارتفاعات كوه ابوقُبيس به شمار مي‌آيد. فاصله اين دو كوه 420 متر و ارتفاع كوه صفا پانزده متر و ارتفاع كوه مروه هشت متر است كه حاجيان و عمره‌گزاران بعد از طواف و نماز آن، به سوي اين دو كوه مي‌آيند و هفت بار بين آن دو رفت و آمد (طواف = سعي) مي‌كنند.
وجه نامگذاري

1. واژه «صفا» در اصل به معناي چيز خالص است كه كدر نباشد و به سنگ ‌محكم نيز گفته مي‌شود[1] و در احاديث آمده است كه نام صفا از نام «مصطفي‌آدم» (خالص برگزيده) گرفته‌ شده چراكه محل هبوط او‌ بوده است[2].

2. واژه «مروة» در اصل به معناي سنگ سفيد است[3] و به معناي سنگ محكم و خشن نيز آمده است[4] و در احاديث آمده است كه نام «مروة» از نام «مرأة» (= زن) است چرا كه محل هبوط حوّا در آن‌جا بوده است[5].

3. واژه «سعي» در اصل به معناي تلاش و راه رفتن سريع (هروله) آمده است[6] و در احاديث آمده است كه اصل «سعي» شيوه ابراهيمي بوده است و از مناسبت تلاش مكرر هاجر نيز ياد شده است[7].
4. حركت و سعي بين صفا و مروة نوعي «طواف» است چرا كه به رفت و آمد مكرر طواف گويند، چه به صورت دايره‌اي باشد يا به صورت طولي بين دو نقطه[8] مانند صفا و مروه باشد، كه حركتي مداوم و مكرر به سوي دوست است.

[1]. نك: مقاييس اللغة، مصباح اللغة، التهذيب، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج 6، ص 260.

[2]. بحارالانوار، ج 99، ص 233.

[3]. نك: مصباح اللغه و لسان العرب ماده «مرو».

[4]. نمونه، ج 1، ص 539.

[5]. بحارالانوار، ج 99، ص 233.

[6]. نك: مفردات راغب اصفهاني و التحقيق، ج 5، ص 131 ـ 132.

[7]. نك: اسرار تاريخي سعي در پاسخ بعدي (اسرار سعي) و نيز بحارالانوار، ج99، ص233، 234، 237.

[8]. طواف حركة حول الشئ سواء كان علي سبيل دوران والاحاطة الظاهرية او حركة اليه متداوماً علي سبيل التكرار (التحقيق، ج 11، ص 80 ـ 81)