توضیحات
دسته: ـ چرا در سوره‌ احزاب آيه‌ 59 «نساء المؤمنين» را امر به حجاب فرموده ولي در سوره‌ فتح آيه 25 «نساء مومنات» آمده است؟
بازدید: 1274

پرسش:

چرا در سوره‌ احزاب آيه‌ 59 «نساء المؤمنين» را امر به حجاب فرموده ولي در سوره‌ فتح آيه 25 «نساء مومنات» آمده است؟

˜ پاسخ:

همان‌طور که در علم نحو بيان شده: هرگاه ارتباط دو کلمه از قبيل صفت و موصوف باشد؛ اين دو کلمه بايد از چند وجه با هم هماهنگي داشته باشند که يکي از آن وجوه، در مذکر و مؤنث بودن است؛ مثل آيه‌ 25 از سوره‌ فتح که «نساء مومنات» از قبيل صفت و موصوف است.

اما در جايي که دو کلمه، ارتباطشان از قبيل مضاف و مضاف‌اليه باشد، لازم نيست از لحاظ مذکر و مؤنث بودن هماهنگي داشته باشد که در آيه 59 از سوره‌ احزاب، «نساء‌المؤمنين» از اين قبيل مي‌باشد[1].

مطلبي که ذکر شد از نظر قواعد علم بود که به طور طبيعي از نظر معنايي نيز تفاوت‌هايي پديد مي‌آورد و آن اين‌که در آيه 25 سوره‌ فتح مقصود از «نساء»، زناني است که مؤمن باشند و شامل غيرمؤمنين نمي‌شود چون با صفت «مومنات» ذکر شده است؛ اما در سوره‌ احزاب، مقصود از «نساء»، زناني هستند که شوهران آن‌ها مؤمن هستند، حال چه خود آن زنان مؤمن باشند يا نباشند. با توجه به مطالب فوق در اين‌جا دو آيه‌ مذکور را با ترجمه ذکر مي‌کنيم:

سوره‌ فتح آيه‌ 25: (هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفاً أَن يَبْلُغَ مَحِلَّهُ وَلَوْلاَرِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ تَعْلَمُوهُمْ أَن تَطَؤُوهُمْ فَتُصِيبَكُم مِنْهُم مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوْا مِنْهُمْ عَذَاباً أَلِيماً)؛ «آنان کساني هستند که کفر ورزيدند و شما را از مسجد الحرام بازداشتند، و (نيز) قرباني بازداشت شده را از رسيدن به قربانگاهش (منع کردند). و اگر نبودند مردان مومن و زنان مومني که آنان را نمي‌شناختيد، که پايمالشان مي‌کرديد، پس از آنان عيبي بدون هيچ دانشي نمي‌رسيد...».

سوره‌ احزاب آيه‌ 59: (يَا أَيُّهَا الْنَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلاَلبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنَي‏ أَن يُعْرَفْنَ فَلاَ يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِيماً)؛ اي پيامبر! به همسرانت و دخترانت و زنان مومنان بگو: «از پوشش‏هاي بلند (چادر مانند) شان به خودشان نزديك كنند، اين [كار] براي اين‌كه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند نزديك‏تر است؛ و خدا بسيار آمرزنده مهرورز است».
يادآوري:

در پايان لازم به ذکر است که آيه‌ 25 از سوره‌ فتح، چنان‌چه در تفاسير نيز آمده، ارتباطي به بحث حجاب ندارد بلکه اين آيه به صلح حديبيه و فلسفه‌ آن اشاره دارد که چرا خداوند به دست شما (مسلمان) کفار را کيفر نداد، در حاليکه کفر ورزيده بودند و مسلمين را از زيارت خانة خدا و قرباني کردن بازداشته بودند.
سپس در بيان فلسفه صلح حديبيه مي‌فرمايد: اين به خاطر وجود مردان و زنان با ايمان در بين کفار بود و در صورت جنگ، مؤمنيني از زنان و مردان، از بين مي‌رفتند و اگر چنين نبود، خداوند هرگز مانع اين جنگ نمي‌شد[2]؛ بنابراين مقايسه‌ اين دو آيه، براي بررسي بحث حجاب، صحيح نمي‌باشد.

[1]. ر. ک: الاعراب المفصل للکتاب الله المرتل، بهجت عبدالواحد صالح، ج 9، ص 293 و ج 1، ص 149.

[2]. ر. ک: تفسير نمونه، ج 22، ص 91.